Ik heb (Complex) Posttraumatisch Stresssyndroom, maar wat is dat nu eigenlijk?

De meeste mensen hebben wel eens van PTSS gehoord maar ik denk dat niet veel mensen op de hoogte zijn van een aparte categorie van PTSS die Complex PTSS wordt genoemd.

Om te kunnen begrijpen wat PTSS en C-PTSS zijn is het belangrijk dat je weet wat een trauma is, want zowel PTSS als C-PTSS vinden hun oorsprong in traumatische gebeurtenissen.

Een trauma is een zeer ingrijpende, schokkende en heftige gebeurtenis zoals geweld, misbruik, verwaarlozing, natuurrampen of het verlies van een geliefde, die vaak gepaard gaat met blijvende lichamelijke en/of psychische klachten. Trauma opgelopen in de kindertijd kan nog complexere en hardnekkigere gevolgen hebben.

PTSS werd vroeger beschouwd als een angststoornis, maar in de editie van de Diagnostic and Statistical Manual (DSM) in 2013 werd het ondergebracht in de categorie trauma- en stress gerelateerde stoornissen. PTSS is namelijk meer is dan een angststoornis, mensen ervaren zeer complexe emoties waaronder schuld, laag zelfbeeld, schaamte en woede.

Je kunt PTSS dus zien als een zeer sterke, emotionele reactie op een traumatische situatie. Maar weet dat als je posttraumatische stress ervaart dit NIET betekent dat je zwak bent of dat je niet met moeilijke dingen of situaties om kunt gaan, iedereen ervaart vreselijke dingen anders en iedereen reageert anders ❤️

PTSS bestaat in de basis uit vier groepen symptomen.

1. Je hebt last van intrusie, dit kan zich uiten als ongewenste herinneringen, nachtmerries, flashbacks, paniek- en angstaanvallen of een vreselijk gevoel nadat je aan het trauma herinnerd bent.

2. Je vermijdt dingen, personen of situaties die je aan het trauma herinneren. Sommige mensen vermijden dingen zoals denken aan het trauma. Anderen vermijden mensen of plaatsen of iets anders dat hen doet herinneren aan het trauma.

3. Je hebt negatieve gedachten of stemmingen die verband houden met het trauma. Dit kan lijken op depressie, of denken dat je niet meer veilig ben. Andere mensen voelen zich schuldig of herinneren zich de gebeurtenis misschien niet goed.

4. Je bent gespannen en/of hebt een verhoogde prikkelbaarheid, bijvoorbeeld moeite met in- en doorslapen, woede-uitbarstingen, concentratieproblemen, verhoogde waakzaamheid en versterkte schrikreacties.

Niet alle ingrijpende ervaringen en gebeurtenissen kwalificeren zich voor de diagnose PTSS. De reden om bepaalde ervaringen of gebeurtenissen uit te sluiten is omdat niet alle dingen die je als traumatisch ervaart resulteren in de groepering van symptomen die we PTSS noemen.

Dat betekent niet dat het trauma je niet depressief maakt, je zelfvertrouwen vernietigt of je angstig maakt. Het betekent alleen dat je reactie op het trauma anders is dan wat we zien bij mensen met PTSS.

Wat is Complex PTSS?

Een van de moeilijkste dingen aan Complex PTSS is dat het trauma dat mensen doormaken meestal van interpersoonlijke aard is, denk aan fysiek, emotioneel en/of seksueel misbruik, en op jongere leeftijd plaatsvindt. En juist omdat het plaatsvindt tijdens de kwetsbare ontwikkelingsjaren vormt het trauma de verdere ontwikkeling en tevens de persoonlijkheid. C-PTSS is (nog) geen officiële diagnose.

Dus, in tegenstelling tot een persoon met PTSS, die flashbacks heeft en bijvoorbeeld weigert te rijden of opspringt telkens als hij een hard geluid hoort, zie je met C-PTSS meer gedragsmatige dingen zoals relatieproblemen, een laag zelfbeeld, woedeproblemen, paniek- en angstaanvallen en stemmingswisselingen.

Mijn Complex PTSS.

Bij mij is het allemaal begonnen toen ik als pasgeboren baby en 4 jarige meerdere keren, vanwege ziekenhuisopnames, gescheiden ben geweest van mijn ouders. Toen ik jong was mochten ouders niet overnachten bij hun kind en mijn ouders moesten mij dus noodgedwongen achterlaten als bezoekuren voorbij waren. Ik heb dat als zeer traumatisch ervaren, ik was te jong om het te begrijpen en mijn autisme, dat toen niet erkend was, maakte het nog een gradatie moeilijker. Door deze ervaringen heb ik verlatingsangst en een angstige hechtingsstijl ontwikkeld.

Daarnaast ben ik op mijn 13e seksueel aangerand, ben ik veelvuldig seksueel lastiggevallen op school, stage en werk, heb ik op mijn 17e in een narcistische, gewelddadige relatie gezeten en ben ik op mijn 23e slachtoffer geweest van een groepsverkrachting. Al mijn relaties zijn gepaard gegaan met emotionele manipulatie, seksueel en/of fysiek geweld.

Tevens heb ik autisme dat pas op 40e jarige leeftijd is gediagnosticeerd waardoor ik mij tot die tijd, veelal onvrijwillig, heb gevoegd en aangepast aan de wensen en verwachtingen van mijn ouders, vrienden, partners en omgeving. Hierdoor heb ik mijn eigen identiteit en mijn fysieke en emotionele grenzen niet op een normale en gezonde manier ontwikkeld, waardoor ik een makkelijk doelwit ben geworden voor manipulatie en misbruik.

Uiteindelijk ben ik in een zware burnout terechtgekomen, gevolgd door depressies gecombineerd met angst- en paniekaanvallen. Maar de kern ligt hoofdzakelijk in de traumatische ervaringen die ik op jongere leeftijd heb meegemaakt en niet heb verwerkt. De bagage van al dat trauma wordt uiteindelijk onderdeel van je persoonlijkheid en deze bagage beïnvloedt hoe je reageert op de wereld.

Inmiddels is ook duidelijk dat er een significant verband is tussen traumatische ervaringen gedurende de jonge leeftijd en fysieke gezondheidsklachten zoals fibromyalgie en mentale gezondheidsproblemen zoals angst en depressie op volwassen leeftijd. Er is dus een duidelijke correlatie tussen hoe veilig je je voelde als kind en je fysieke en/of mentale gezondheidstoestand als volwassene.

Zo heb ik inderdaad de diagnose fibromyalgie gekregen, later gevolgd door de diagnose ME/CVS. Anorexia heb ik ook gehad, uiteindelijk ook een zelfmoordpoging ondernomen en vaak geleden onder depressies met angst- en paniekaanvallen.

Ik was altijd ziek, zowel geestelijk als lichamelijk. Maar mede dankzij professionele hulp, in combinatie met mijn vermogen om diepgaand te reflecteren, ben ik nu waar ik moet zijn; sterker dan ooit, wijzer dan ooit, veerkrachtiger dan ooit. Want ook al heb je (C-) PTSS, dat betekent niet dat je levenslang je trauma’s moet overleven.

Ja, je zal altijd triggers blijven houden, maar met hulp van goede professionele therapie in combinatie met gezonde zelfreflectie, het opbouwen van veerkracht en het onder ogen (durven) komen van je emoties en eigen gedrag, kun je leren om triggers dusdanig te reguleren dat je van overleven naar leven kunt stappen. En als ik dat kan, kan jij dat ook!

Mocht jij last hebben van verontrustende, aanhoudende gedachten of gevoelens die verband houden met een traumatische gebeurtenis, zoek dan hulp bij een arts of een professional in de geestelijke gezondheidszorg. Blijf niet rondlopen met je klachten want hoe langer je met een trauma blijft rondlopen en het onderdrukt, hoe complexer de nasleep en hoe langer het duurt eer je je leven weer op de rit hebt.