De hyper-empathische autist
Hyper-empathie (emotionele overgevoeligheid) zorgt er niet alleen voor dat we de emoties van anderen voelen, we ervaren ze vaak ook intenser dan de persoon voor wie we de empathie hebben.
Volgens een nieuw onderzoek van academici aan de Sheffield Hallam University ervaren veel mensen met autisme overweldigende ‘hyper-empathie’.
Onderzoeker Dr. Diarmuid Verrier zegt dat de studie laat zien hoe genuanceerd en uniek de ervaring van empathie van elke autistische persoon is. Het onderzoek ontdekte dat autistische mensen empathie op verschillende manieren ervaren, waarbij velen overweldigende gevoelens van empathie rapporteren.
De bevindingen dagen de misvattingen over autistische mensen en het hardnekkige stereotype dat autistische mensen geen empathie hebben uit.
Wat is empathie?
Empathie is het vermogen om de emoties van een ander persoon in een bepaalde omstandigheid of situatie te voelen en te begrijpen. Wanneer iemand empathie ervaart is hij of zij afgestemd op de gevoelens en emoties van een ander persoon.
Wat is hyperempathie?
Hyperempathie, oftewel emotionele overgevoeligheid, betekent dat je een overgevoelige emotionele reactie ervaart op iets wat een ander meemaakt of doorstaat, tot een punt waarop het moeilijk wordt om je eigen emoties als gevolg daarvan te reguleren. De overvloed aan emoties kan vervolgens paniek- en angstaanvallen veroorzaken.
Emotionele overgevoeligheid bij mensen met ASS zorgt er niet alleen voor dat velen van ons de emoties van anderen voelen, we ervaren ze vaak ook intenser dan de persoon voor wie we empathie hebben. Dit overweldigende gevoel kan lang aanhouden, soms wel uren tot dagen.
Some autistic people have less empathy, but many have an excess
“Hoewel wetenschappelijk is bewezen dat autistische mensen meer of minder empathie kunnen voelen dan gemiddeld is het culturele verhaal rond empathie en autisme dat ze een gebrek aan empathie hebben. Ik kreeg pas op 46-jarige leeftijd de diagnose autistisch en een van de vele redenen waarom ik tientallen jaren dacht dat ik onmogelijk autistisch kon zijn, is omdat ik hyper-empathisch ben.”
De meest voorkomende kenmerken van emotionele overgevoeligheid bij ASS zijn;
Het emotionele lijden en verdriet van de ander voelen, soms zelfs lijfelijk en dat kan meerdere dagen aanhouden.
Een sterke emotionele of fysieke reactie hebben wanneer je mensen ziet die lijden of in een moeilijke situatie zitten, maar ook tijdens het bekijken van ingrijpende en aangrijpende films, foto's of andere media.
Het stellen van je eigen grenzen naar anderen moeilijk vinden vanwege je te grote bezorgdheid en verdriet om wat zij meemaken.
Aanvallen van paniek en angst ervaren uit gevoel machteloosheid omdat je de ander niet kunt helpen.
Jezelf verwaarlozen of vergeten goed voor jezelf te zorgen vanwege emotionele overweldiging door de problemen van iemand anders.
Emotionele overgevoeligheid kan het beste omschreven worden als het ‘absorberen’ van emoties van anderen, net zoals een spons water absorbeert. Soms kan het zelfs zo heftig zijn dat je lijfelijk last ervaart omdat de emoties ongefilterd en rauw zijn.
De oorzaak van emotionele overgevoeligheid bij mensen met ASS blijft vooralsnog onduidelijk, al lijkt er een verband te zijn tussen trauma en overgevoeligheid, omdat trauma en/of misbruik (met name seksueel geweld en/of misbruik) iemand gevoeliger maakt voor (gelijksoortige) situaties en de emotionele ladingen die zo'n situatie omringen.
Een andere theorie is dat mensen met ASS vaak gevoelig zijn voor sensorische verwerking. Dit verhoogde bewustzijn kan hen ook daardoor weer gevoeliger maken voor de emoties van anderen.
Dr. Amy Marschall legt uit dat hyper-empathie kan worden veroorzaakt door trauma.
“Pas toen ik mijn diagnose kreeg, realiseerde ik me dat autisme hielp verklaren waarom ik in mijn leven in gewelddadige situaties was geweest, een gebeurtenis die - met name met betrekking tot seksueel geweld - onevenredig vaker voorkomt bij autistische mensen dan bij neuro-typische mensen.”
Toen ik op mijn 40e de diagnose ASS kreeg en, mede met behulp van therapie, op mijn leven ging terugblikken, vielen puzzelstukken inderdaad op hun plek. Het seksuele misbruik, de seksuele intimidaties, het geweld binnen mijn relaties, het niet (goed) kunnen of durven aangeven van mijn (intieme) grenzen, het makkelijk te manipuleren.
Maar dus ook mijn superovergevoeligheid voor emoties en spanningen van mensen, wat vaak tot gevolg had dat ik ziek werd maar er medisch geen directe oorzaak gevonden kon worden.
In mijn boek over autisme heb ik dat ook aangehaald, als er iets stond te gebeuren waarbij mensen emoties en/of spanningen ervaarden was ik de pineut.
“Toen ik 4 jaar was deed mijn broer de heilige communie. Voor mijn ouders best spannende tijden, de eerste in het gezin, dus weinig ervaring hoe dat allemaal aan te pakken. Tot overmaat van ramp werd ik een paar dagen voor de communie ziek, ik kon niet ontlasten, alles zat verstopt en ik had hevige pijn in mijn maag en darmen.
Op de dag van de communie deed ik er zelfs nog een schepje bovenop, ik kreeg koorts en mijn ouders hadden geen andere keuze dan mij naar het ziekenhuis te brengen waar ik werd opgenomen.
Ik ben een aantal dagen in het ziekenhuis moeten blijven maar ook dáár kon ik niet naar de wc, dus toen de koorts weg was, mocht ik toch weer naar huis. Oorzaak? Het was een raadsel voor de doctoren. Thuis was ondertussen de rust wedergekeerd want de communie was voorbij en alles was opgeruimd. De dag nadat ik naar huis mocht kon ik ook weer naar de wc.
Als de feestdagen voor de deur stonden was ik ziek, op verjaardagen was ik ziek, als ik ergens moest blijven slapen was ik ziek, als we op vakantie gingen was ik ziek. Eigenlijk was ik als kind altijd ziek als er iets anders was dan normaal of als er drukte, emoties en spanningen in of buiten huis waren.
Mijn ouders noemden mij op een gegeven moment een ‘aandachtstrekker’, het kind dat altijd iets mankeerde. Hadden mijn ouders toen geweten wat autisme was en dat ik autisme had, hadden ze wel anders gereageerd. Dat ik altijd klaagde en zeurde over lichamelijke kwaaltjes werd niet langer meer gehoord, zo was ik, het hoorde bij mij karakter werd gezegd.”
Nu ik ouder ben zie ik ook de voordelen van mijn hyper-empathie, want ja, ook al heb ik mede daardoor behoorlijk nare dingen meegemaakt in mijn leven, het heeft er ook voor gezorgd dat ik steun en hulp kan bieden aan mensen die zoekende zijn, die lijden, die worstelen, die zich onbegrepen, ongezien en ongehoord voelen.
Dit komt omdat ik zoveel emoties herken en vaak haarfijn aanvoel, waardoor ik weet hoe ik mensen het beste kan benaderen en het beste kan steunen en adviseren. Het is een intuïtief proces, ik hoef er niet echt bij na te denken.
Daarnaast ben ik iemand die een behoorlijke dosis aan kennis, inzichten, wijsheden en vaardigheden heeft vergaard door alles wat ze heeft meegemaakt, waardoor ik me ook makkelijk kan verplaatsen in verschillende perspectieven en een inlevingsvermogen heb dat verder reikt dan de basis.
Klinkt dit hoogmoedig? In ogen van sommige mensen wellicht wel, maar die gaan gemakshalve voorbij aan de harde en pijnlijke lessen die ik heb moeten ondergaan om tot dit punt te komen.
Het fysieke en geestelijke lijden doorheen mijn hele leven, maar ook de vele therapieën die ik heb gehad waarbij ik steeds nieuwe technieken en inzichten heb vergaard, waardoor ik niet alleen mezelf maar ook mijn medemens beter heb leren kennen.
Het is een enorm groeiproces geweest, en nog steeds, met vallen en opstaan, met jarenlang hard aan jezelf werken, jezelf confronteren met je meest pijnlijke delen, delen die je liever niet onder ogen wilt komen.
Het is een proces dat moed, kracht en doorzettingsvermogen vereist. En elke dag groei ik weer meer, ik ben nog steeds enorm leergierig en mijn veerkracht wordt alleen maar groter.
Dus mensen die mij hoogmoedig vinden hebben uiteraard dat goede recht, maar die mensen schaar ik persoonlijk onder de noemer kortzichtige mensen en dat is dan weer mijn goede recht.
Om het verhaal af te sluiten; wat mij betreft ligt inderdaad een hele nuttige en waardevolle uitdaging voor de medische wetenschap om verder te borduren op de bevindingen van de Sheffield Hallam University.
En voor niet-autisten ligt er ook een uitdaging; het stigma dat er rondom mensen met ASS heerst, dat we geen of maar weinig empathie hebben, te herzien.
Want hyper-empathie maakt ons juist veel gevoeliger en daarnaast hebben we ook nog te maken met de andere sensorische prikkels die we binnenkrijgen en moeten verwerken. Een autistische burnout is velen van ons daarom niet onbekend.